Hướng dẫn mẹ bầu bổ sung sắt khi mang thai

1. Vai trò của sắt trong thai kỳ

Sắt là một chất khoáng rất cần thiết cho quá trình tạo máu của cơ thể, giúp vận chuyển oxy đi khắp cơ thể, dự trữ oxy cho cơ, là thành phần của một số men quan trọng và giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể.

Khi mang thai, lượng máu trong cơ thể người mẹ có thể tăng lên đến 50% để vừa nuôi dưỡng cơ thể, vừa cung cấp dinh dưỡng và oxy cho thai nhi. Do đó, nhu cầu sắt của mẹ cũng tăng lên để tạo đủ máu đáp ứng nhu cầu của cơ thể và thai nhi.

Một nghiên cứu của Viện dinh dưỡng năm 2014 – 2015, tỷ lệ thiếu máu ở phụ nữ mang thai là 32,8% trong đó 54,3% thiếu máu ở phụ nữ có thai là do thiếu sắt.

Khi mang thai mẹ hãy bổ sung đủ sắt để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Nếu lượng sắt được hấp thu đủ thì sẽ giúp mẹ phòng tránh được các triệu chứng như mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, và một số vấn đề khác.

2. Nhu cầu sắt của phụ nữ mang thai

Trước khi mang thai, phụ nữ cần khoảng 17mg sắt mỗi ngày. Khi mang thai, nhu cầu sắt của mẹ bầu tăng lên gần gấp đôi, tức là khoảng 30mg/ngày (với mức hấp thu sắt từ khẩu phần ăn là 15%).

Mẹ có thể tham khảo bảng nhu cầu sắt khuyến nghị do Bộ Y tế đưa ra như sau:

Còn đối với mẹ bầu bị thiếu máu, có thể cần điều trị theo đúng yêu cầu của bác sĩ để cải thiện tình trạng sức khỏe và đảm bảo một thai kỳ vững vàng.

3. Mẹ bầu nên uống loại sắt nào

Loại sắt nào tốt nhất cho mẹ bầu hiện nay là câu hỏi được nhiều phụ nữ mang thai thắc mắc. Thuốc sắt dành cho mẹ bầu phổ biến nhất là dòng sắt vô cơ (sulfute) và sắt hữu cơ (fumarate & gluconate). Nhưng thuốc sắt hữu cơ được lựa chọn nhiều hơn, bởi loại này giúp mẹ bầu dễ hấp thụ và không gây táo bón. Bên cạnh đó, thuốc sắt cũng được bào chế bởi hai hình thức dạng nước và dạng viên. Thuốc sắt dạng viên tuy dễ uống, không gây buồn nôn nhưng thường nóng và dễ táo bón hơn.

4. Các thực phẩm giàu sắt

Với thực phẩm ăn vào, mẹ bầu có thể hấp thu sắt qua hai nguồn là thức ăn từ động vật (giàu sắt heme) và thức ăn từ thực vật (giàu sắt không heme). Nguồn sắt heme từ thức ăn động vật có thể được dễ dàng hấp thu tại ruột với tỷ lệ hấp thu là 15 – 35% như: thịt lợn, thịt bò, thịt bê, cá hồi, gan, sò, tôm, cua, mực,… Còn đối với nguồn sắt không heme từ thức ăn thực vật như ngũ cốc, đậu đỗ, cần tây, rau dền, cải xanh, rau muống,…, tỷ lệ hấp thu chỉ khoảng từ 2- 20% và phụ thuộc rất nhiều vào các thành phần khác nhau trong thực phẩm như: vitamin C, đạm động vật, các axit hữu cơ trong rau và quả,…

Thực phẩm bổ sung dành cho bà mẹ mang thai và cho con bú Meiji MAMA MILK đã được nghiên cứu để cung cấp cho mẹ bầu một lượng sắt, đạm và vitamin C hợp lý, giúp mẹ kết hợp cùng thực phẩm hằng ngày nhằm đảm bảo dinh dưỡng tối ưu cho mẹ và thai nhi.

5. Hướng dẫn mẹ bầu bổ sung đầy đủ sắt khi mang thai

Thực phẩm ăn hằng ngày là nguồn bổ sung sắt đa dạng và an toàn nhất cho mẹ bầu. Tuy nhiên, với nhu cầu sắt khá cao khi mang thai, có thể mẹ bầu cần bổ sung thêm sắt từ nguồn khác bên cạnh thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ sắt cho cơ thể và thai nhi.

Một nguồn sắt bổ sung khá phổ biến hiện nay đó là thực phẩm chức năng. Đối với nguồn sắt này, mẹ bầu cần tham khảo ý kiến bác sỹ chuyên khoa để bổ sung lượng phù hợp nhất với cơ thể mình, tránh thừa và gây ra những tác dụng phụ cho cơ thể.

Bên cạnh việc bổ sung sắt, mẹ cũng nên chú ý bổ sung các chất dinh dưỡng khác giúp tạo máu như:

• Vitamin B12 (sữa, trứng, sữa đậu…)
• Axit folic (măng tây, cải xoăn, đậu đỗ, các loại hạt, cam,…)
• Vitamin B6 (cá, thịt, đỗ, các loại hạt…)
• Đồng (mực, thịt bò, thịt lợn, vừng, ổi, bơ…)

6. Cách bổ sung sắt giúp sắt được hấp thụ tối ưu nhất

Khi mẹ bầu bổ sung sắt nên kết hợp với thực phẩm giàu vitamin C, vitamin C giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn.

Tránh sử dụng trà, cà phê, sữa, các chế phẩm từ sữa khi vừa uống sắt hay bổ sung các thực phẩm chứa sắt.

Không nên bổ sung canxi cùng hoặc gần thời điểm khi vừa bổ sung sắt. Tốt nhất nên bổ sung 2 chất này cách nhau 2 giờ tránh tình trạng cản trở hấp thu.

Nguồn tham khảo:
Hướng dẫn quốc gia “Dinh dưỡng cho phụ nữ có thai và bà mẹ cho con bú 2017”, Bộ Y tế.
Viện Dinh dưỡng quốc gia
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec
Bệnh viện Từ Dũ
Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản